مقایسۀ مقاومت چهار گونه بادام وحشی به تنش شوری در استان چهارمحال و بختیاری

شوری و خشکی از تنش‏های مهم محیطی هستند که آثار نامطلوبی بر زیست‏بوم‏های طبیعی دارند. در میان ژرم پلاسم‏های طبیعی کشور، گونه‏هایی وجود دارند که به شرایط سخت زیست محیطی مقاوم اند. شناسایی و معرفی این گونه‏ها می‏تواند زمینۀ لازم برای بهره‏گیری از آن ها در احیای زیست‏بوم‏های تخریب یافته و افزایش غنای گونه‏ای و بهبود تنوع زیستی را فراهم کند. به منظور مقایسۀ میزان مقاومت چهار گونه بادام وحشی (amugdalus arabica, a. scoparia, a. haussknechtii, a. eleagnifolia ) در مواجهه با تنش شوری و همچنین بررسی اثر عامل رویشگاهی جهت جغرافیایی در میزان مقاومت در برابر این تنش، بذر این گونه‏ها از دو جهت شمالی و جنوبی در رویشگاه کره‏بس استان چهارمحال و بختیاری جمع آوری و پس از تیمار سرما ـ رطوبت، در گلخانه کشت شد. نهال‏های تولیدی، پس از دو ماه، با استفاده از نمک کلرید سدیم (nacl)‏ و با پنج سطح شوری شامل شاهد، 25، 50، 75 و 100 میلی‏مول، با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار آزمایش شدند. نتایج نشان داد که با افزایش شوری از میزان طول و رویش ارتفاعی نهال‏ها کاسته شد به‏طوری‏که نهال‏های شاهد رویش 14 سانتی‏متر طی دورۀ آزمایش داشتند و میزان رویش در نهال‏های تحت تنش 100 میلی‏مول به 9/8 سانتی‏متر کاهش یافت، همچنین بیشترین مقادیر رویشی و زی‏توده مربوط به نهال‏های حاصل از جهت جنوبی بود. افزایش شوری موجب کاهش جذب پتاسیم، مس، روی، آهن و منگنز و افزایش جذب نیتروژن، کلسیم، منیزیم، سدیم و کلر و افزایش غلظت پرولین در اندام ‏هوایی نهال‏ها شد. میزان پرولین در نهال‏های شاهد 39 میلی‏گرم بر گرم بود و با افزایش تنش بر مقدار آن افزوده شد تا در نهال‏های تحت تنش 100 میلی‏مول نمک به 4/118 میلی‏گرم بر گرم رسید. از میان گونه‏های مطالعه شده a. arabica بیشترین مقادیر فاکتورهای رویشی، رنگیزه‏های گیاهی و جذب برخی عناصر ضروری را در مواجهه با تنش شوری در اختیار داشت و به نظر می‏رسد که مقاوم ترین گونه به تنش شوری باشد.